آشنایی با انواع لوله های غیر فلزی

لوله های پلاستیکی، به عنوان یکی از ابزارهای مهم و پرکاربرد در صنایع مدرن، نقش بسزایی در توسعه و پیشرفت بخش های مختلف از جمله تاسیسات، آب رسانی، کشاورزی و صنایع شیمیایی دارند. پیشرفت های تکنولوژیک در زمینه مواد پلاستیکی منجر به تولید انواع مختلفی از لوله ها با خصوصیات و کاربردهای گوناگون شده است. از جمله این لوله ها می توان به لوله های پلی وینیل کلراید (PVC)، لوله های پلی وینیل کلرایدکلره (CPVC)، لوله های پلی اتیلن (PE)، لوله های پلی پروپیلن (PP) و لوله های پلی وینیل فلوراید (PVF) اشاره کرد. هرکدام از این لوله ها دارای ویژگی ها و محدودیت های خاص خود هستند که در انتخاب و کاربرد آن ها باید به دقت در نظر گرفته شود.

در این مقاله صنعت غرب، به بررسی ویژگی ها، کاربردها و محدودیت های این انواع لوله های پلاستیکی می پردازیم. از مقاومت در برابر حرارت و فشار گرفته تا تحمل دماهای بالا و مقاومت در برابر مواد شیمیایی و اسیدی، هر نوع لوله ای دارای خصوصیات منحصربه فردی است که آن را برای استفاده های خاص مناسب می سازد. علاوه بر این، به بررسی انواع خاصی از لوله ها مانند لوله های اکریلونیتریل بوتادین استایرن (ABS) نیز می پردازیم که به دلیل ویژگی های برجسته خود، در بسیاری از کاربردهای صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند.

این مقاله، یک راهنمای جامع برای درک بهتر انواع لوله های پلاستیکی و نحوه استفاده بهینه از آن ها در پروژه های مختلف صنعتی و کشاورزی است.

آشنایی با انواع لوله های غیر فلزی
آشنایی با انواع لوله های غیر فلزی

لوله پلی وینیل کلراید (PVC)

در صنایع مدرن، لوله های ساخته شده از پلی وینیل کلراید، معروف به PVC، جایگاه ویژه ای دارند. این ماده، به دلیل کاربردهای گسترده ای که در صنعت دارد، به یکی از محبوب ترین انواع پلاستیک ها تبدیل شده است. ویژگی بارز لوله های PVC در مقاومت آنها در برابر آتش است؛ به گونه ای که آتش تنها بر روی ناحیه ای که مستقیما در تماس با شعله قرار گرفته تاثیر می گذارد و به سایر بخش ها سرایت نمی کند.

با این حال، لوله های PVC به دلیل ساختار خاص خود، دارای محدودیت هایی نیز هستند. از جمله اینکه، در معرض دماهای پایین تر از صفر درجه سلسیوس، این مواد به شدت ترد و آسیب پذیر می شوند، به طوری که احتمال ترک خوردن و شکستگی آنها افزایش می یابد. علاوه بر این، قرار گرفتن در معرض نور خورشید برای مدت طولانی و به ویژه تابش اشعه ماورا بنفش، می تواند به کاهش کیفیت این لوله ها منجر شود.

یکی دیگر از محدودیت های این نوع لوله ها، نامناسب بودن آنها برای استفاده در سیستم های آب گرم است. لوله های PVC تنها تا دمای حداکثر ۶۰ درجه سانتی گراد توانایی تحمل فشار و حرارت را دارند. این محدودیت، کاربرد آنها را در برخی از موارد خاص محدود می کند و نیاز به انتخاب مواد دیگری برای سیستم هایی که نیاز به تحمل دماهای بالاتر دارند را افزایش می دهد.

بنابراین، با وجود کاربردهای گسترده و اثبات شده ی لوله های PVC در بسیاری از زمینه ها، این ماده همچنان در برابر شرایط خاصی محدودیت هایی دارد که باید هنگام استفاده از آنها به دقت مد نظر قرار گیرد.

لوله پلی وینیل کلرایدکلره (CPVC)

در تاسیسات، لوله های پلی وینیل کلرایدکلره (CPVC) به عنوان یک گزینه ی برجسته شناخته می شوند، زیرا توانایی تحمل دمای بالا تا ۸۲ درجه سانتی گراد را دارند. این خصوصیت، آن ها را ایده آل برای سیستم های گرمایشی و هدایت آب گرم می کند. یکی از مشکلات رایج در لوله های پلاستیکی، امکان عبور اکسیژن از جداره ی آن ها است که می تواند به خوردگی افزایش یافته ی تجهیزات فلزی متصل به شبکه ی لوله کشی منجر شود. اما، لوله های CPVC با ایجاد یک سد محکم در برابر عبور اکسیژن، از این خوردگی پیشگیری می کنند.

یکی دیگر از مزایای قابل توجه لوله های CPVC، مقاومت آن ها در برابر شعله ور شدن در زمان آتش سوزی است. در مقایسه با سایر پلاستیک ها، لوله های CPVC در هنگام آتش سوزی کمتر آسیب می بینند و تغییر شکل آن ها به نسبت دیگر انواع کمتر است. همچنین، این لوله ها از نظر تحمل فشار و تنش های کششی، عملکرد برتری نسبت به انواع PVC، PP، PEX و PB دارند. در مواجهه با حرارت، ضریب هدایت حرارتی پایین تر در CPVC و PVC، احتمال تغییر شکل (Deformation) این لوله ها را در مقایسه با سایر انواع کاهش می دهد.

از نظر عملی، تجربیات نشان می دهد که لوله های CPVC می توانند تا چهل سال به طور موثر و بدون مشکل در سیستم های آبگرم به کار روند. به علاوه، خطر رشد و تکثیر باکتری هایی مانند لریونلا در لوله ها و تاسیسات ساخته شده از CPVC بسیار کم است. با این حال، لوله های CPVC در برابر برخی مواد شیمیایی مانند حشره کش ها، قارچ کش ها و داروهای ضد موریانه حساس هستند و می توانند تحت تاثیر این مواد آسیب ببینند. بنابراین، در محیط هایی مانند آشپزخانه که امکان تماس با روغن های خوراکی یا گریس وجود دارد، باید از این لوله ها با احتیاط بیشتری استفاده کرد. همچنین، تماس با برخی روغن های تبرید می تواند منجر به افزایش احتمال ترک خوردگی ناشی از خوردگی تنشی در لوله های CPVC شود.

از آن جایی که تابش مستقیم و طولانی مدت نور خورشید می تواند به لوله های CPVC آسیب وارد کند، باید از قرار دادن آن ها در معرض نور خورشید برای مدت طولانی خودداری کرد.

لوله پلی اتیلن (PE)

لوله های پلی اتیلن (PE) به دلیل استحکام برجسته و مقاومت قابل توجه در برابر ضربه، جایگاه ویژه ای در صنعت دارند. سطوح این لوله ها، هرچند مقاوم، اما در شرایط خاصی ممکن است دچار ترک های ناشی از خوردگی تنشی شوند. این پدیده، که اغلب با فلزات مرتبط دانسته می شود، در واقع در مورد لوله های پلی اتیلن نیز صدق می کند. به طور مثال، در شرایطی که لوله های PE تحت تنش های کششی قرار می گیرند و همزمان در معرض محیط های حاوی روغن های سیلیکون یا روغن های گیاهی باشند، احتمال ترک خوردگی ناشی از خوردگی تنشی افزایش می یابد. از لوله های پلی اتیلن قابل انعطاف در سیستم های تحت فشار استفاده می شود. لیست قیمت لوله پلی اتیلن را که همیشه بروز است ببینید.

این لوله ها، که تا دمای ۸۰ درجه سانتی گراد مقاومت خوبی از خود نشان می دهند، در برابر اسیدها، قلیاها و حلال های ضعیف نیز مقاوم هستند. این ویژگی ها باعث شده تا لوله های PE در کاربردهای متنوعی به کار روند.

یکی از انواع شاخص لوله های پلی اتیلن، لوله PEX یا لوله پلی اتیلنی مشبک (Cross Linked Polyethylene) است. این نوع از لوله ها قابلیت تحمل دماهای بالاتر و فشارهای نسبتا بالا تا حدود psig ۱۰۰ را دارند. امروزه، لوله های PEX به ویژه در سیستم های گرمایش کفی به دلیل تحمل دما و فشار بالا و همچنین کارایی عالی خود، به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرند. این ویژگی ها باعث شده تا لوله های پلی اتیلن به یکی از اجزاء کلیدی در زمینه های گوناگون مهندسی تبدیل شوند.

لوله پلی پروپیلن (PP)

لوله های پلی پروپیلن (PP) که از یک نوع ترموپلاستیک با کیفیت بالا ساخته شده اند، به دلیل استحکام بی نظیر و وزن سبک شان، در میان انواع پلاستیک ها، به عنوان سبک ترین مواد شناخته می شوند.

شاید نخستین نکته ای که درباره ی لوله های PP به ذهن می رسد، شباهت ظاهری آن ها به پلی اتیلن باشد؛ با این حال، ویژگی های منحصربه فردی در آن ها نهفته است. این لوله ها در برابر فشار و ضربه، سخت و مقاوم هستند و دمای نرم شدن شان نیز بیشتر از پلی اتیلن است، که این امر آن ها را برای کاربردهای خاص بسیار مناسب می سازد.

علاوه بر این، لوله های PP قابلیت تحمل حرارت تا حدود ۱۰۰ درجه سانتیگراد را دارند. این خاصیت، آن ها را برای استفاده در شرایطی که دما نقش مهمی دارد، ایده آل می سازد. همچنین، مقاومت آن ها در برابر مواد شیمیایی مختلف مانند اسیدها، قلیاها و حلال های ضعیف، کاربرد آن ها را در صنایع مختلف گسترش داده است.

لوله های پلی پروپیلن به دلیل ویژگی های منحصربه فرد خود، نه تنها به عنوان یک راه حل مقرون به صرفه و کارآمد در صنایع مختلف شناخته شده اند، بلکه نمادی از تکامل و پیشرفت در عرصه ی مهندسی محسوب می شوند. این لوله ها با تلفیقی از استحکام، سبکی و مقاومت در برابر شرایط سخت، اطمینان و امنیت را در پروژه های مهندسی به ارمغان می آورند.

انواع لوله های غیر فلزی
انواع لوله های غیر فلزی

لوله پلی وینیل فلوراید (PVF)

لوله پلی وینیل فلوراید، که در اصتلاح فنی به آن PVF گفته می شود، از جمله مصالح پیشرفته ای هستند که به دلیل ویژگی های بی نظیر خود، کاربردهای گسترده ای در صنایع مختلف دارند. این نوع لوله ها از یک پلیمر ترموپلاستیک ساخته شده اند که ترکیبی منحصربه فرد از ویژگی های مکانیکی، حرارتی و الکتریکی را به همراه مقاومت شگفت انگیز در برابر مواد شیمیایی و محلول هایی با PH بالا ارائه می دهند.

این لوله های PVF، به خاطر مقاومت برجسته خود در برابر انواع حلال ها، اسیدها، بازها و نمک های آلی، تا دمای ۱۵۰ درجه سانتیگراد کارایی خود را حفظ می کنند. این ویژگی، آن ها را به یک گزینه ایده آل در صنایع چون شیمیایی، هسته ای، داروسازی، الکترونیک، کاغذسازی و همچنین صنعت غذایی تبدیل کرده است. در صنایع غذایی، به دلیل سازگاری عالی این لوله ها با مواد غذایی و مقاومت آن ها در برابر رشد قارچ ها، کاربرد فراوانی دارند.

یکی دیگر از جنبه های مهم این لوله ها، دوام و مقاومت طولانی مدت آن ها در شرایط محیطی مختلف است. لوله های PVF در شرایط عادی و فضای باز، تا بیش از ۲۵ سال عمر مفید دارند و به طور چشمگیری در برابر تابش نور خورشید و اشعه های ماوراء بنفش مقاوم هستند. همچنین، در شرایط آتش سوزی، این لوله ها مقدار بسیار کمی دود تولید می کنند و به گسترش آتش کمک نمی کنند، که این خود یک مزیت ایمنی بسیار مهم به شمار می آید.

با توجه به این ویژگی های منحصربه فرد، لوله های PVF به یک انتخاب مطلوب در طیف وسیعی از کاربردهای صنعتی و تجاری تبدیل شده اند، و از نظر کارآیی و ایمنی، استانداردهای بالایی را ارائه می دهند.

لوله اکریلونیتریل بوتادین استایرن (ABS)

لوله های ساخته شده از جنس اکریلونیتریل بوتادین استایرن، که به اختصار ABS خوانده می شوند، به دلیل ساختار ویژه ی پلیمری شان، ویژگی های بارز و قابل توجهی چون شفافیتی همانند شیشه و سختی قابل توجهی دارند. بدیهی است که این خصوصیات، ABS را به یک انتخاب برجسته در بسیاری از زمینه های صنعتی تبدیل کرده است. این لوله ها در سیستم های لوله کشی آب و فاضلاب و تهویه استفاده می شود. در دمای 70 درجه سانتی گراد و فشار کم کاربرد دارد.

ABS، به عنوان یک ترموپلاستیک سخت و غیرانعطاف پذیر، خصوصیاتی چون مقاومت برجسته در برابر خزش و ترک خوردگی های ناشی از تنش را ارائه می دهد. این ماده حتی در مواجهه با دماهای بسیار پایین، تا منفی ۴۰ درجه سانتی گراد، توانایی حفظ مقاومت ضربه ای خود را دارد. علاوه بر این، مقاومت مکانیکی و تاب آوری در برابر سایش از دیگر ویژگی های قابل تقدیر ABS هستند.

لوله های ABS در برابر حرارت مقاومت بالایی از خود نشان داده و قادر به تحمل فشارهای نسبتا بالایی هستند. به همین دلیل، اغلب در سیستم های لوله کشی پساب و فاضلاب در مناطق سردسیر به کار برده می شوند. در کنار این کاربردهای اساسی، ABS در ساخت انواع تجهیزات صنعتی مانند سطوح چراغ های ساعت و دیگر ابزار دقیق نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

اما مانند هر ماده ی دیگری، ABS نیز دارای جوانبی است که باید با احتیاط با آن ها برخورد شود. این ماده در صورت سوختن، گازهایی مانند مونواکسید کربن، دی اکسید کربن و اکسیدهای نیتروژن تولید می کند که استنشاق آن ها می تواند خطرناک باشد. همچنین، گرد و غبار ناشی از فرآیندهایی مانند سنگ زنی و ماشین کاری این ماده می تواند سبب ایجاد حساسیت و التهاب در پوست و چشم ها شود.

در پایان شایان ذکر است که کاربرد لوله های پلاستیکی دارای مصارفی در صنعت گاز، آب آشامیدنی، آبیاری محصولات کشاورزی، فراورده های مواد شیمیایی و همچنین در سیستم های فاضلاب خانگی مورد استفاده قرار می گیرد.

نمره شما به این مطلب
Sending
User Review
5 (1 vote)
این صفحه را برای دوستان خود بفرستید.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تماس: ۵۵۱۵۱۶۸۳-۰۲۱

پیمایش به بالا
تماس بگیرید