آشنایی با انواع لوله و کاربرد آنها
آیا می دانید لوله چیست؟ آیا می دانید انواع مختلف لوله موجود در بازار کدامند؟ آیا با کاربرد انواع آن آشنایی دارید؟ آیا می دانید علت تولید لوله از جنس های مختلف چه چیزی می باشد؟
لوله یکی از محصولات تاسیساتی بوده که به خاطر گستردگی استفاده از آن، معمولا همه افراد با آن آشنایی دارند. لوله ها استوانه هایی تو خالی هستند که می توان آنها را از جنس های بسیار مختلفی تولید نمود.
هدف از تولید لوله ها انتقال انواع سیال ها به مکان مورد نظر می باشد. لوله ها با قطر های مختلفی تولید و روانه بازار می شوند. البته این بدان معنا نبوده که شرکت های تولید کننده می توانند با قطر دلخواه لوله ها را تولید نمایند. بلکه می بایست در تولید انواع آن از استاندارد های تعیین شده استفاده نمایند. رعایت نکردن استاندارد از طرف شرکت های تولیدی باعث می شود که نتوان محصولات آنها را به راحتی مورد استفاده قرار داد. زیرا انواع لوله و اتصالاتی که در بازار موجود بوده، باید از نظر سایز با هم مطابق باشند. لوله از هزاران سال پیش مورد استفاده قرار گرفته، اما معمولا با استفاده از چوب، سنگ، بامبو و یا سفال تولید می شدند.
حدود چهار هزار سال قبل از میلاد از لوله های سفالی برای تخلیه فاضلاب حمام استفاده شده است. رومی ها و یونانی ها توانسته اند از هشتصد سال قبل از میلاد آب مورد مصرف خود را از طریق لوله انتقال دهند. در قرن چهارم میلادی در آلمان و در قرن ششم میلادی در فرانسه استفاده از لوله های چدنی رایج شده است. اما گام بسیار مهم در تولید لوله های امروزی و پیشرفته، از سال 1860 برداشته شد.
مواد اولیه مورد استفاده برای ساخت لوله
در سال های بسیار دور معمولا لوله ها با استفاده از مواد اولیه طبیعی مانند چوب تهیه و تولید شده، اما با پیشرفت های بسیار زیادی که در تکنولوژی ایجاد شد، به طور مداوم مواد اولیه مورد استفاده برای ساخت لوله تغییر کرد. البته این موضوع طبیعی است که با یک جنس خاص برای تولید لوله، نمی توان محصولی تولید نموده که در هر مکانی بتوان از آن استفاده نمود. زیرا کاربرد لوله ها بسیار گسترده بوده و نیاز است تا در هر شرایطی از لوله های با جنس مناسب استفاده نمود. بدین ترتیب می توان انتظار داشت که بتوان بهترین نتیجه ممکن را از لوله بکار رفته گرفت.
معمولا می توان برای ساخت انواع لوله مواد اولیه بسیار مختلف و گسترده ای را مورد استفاده قرار داد. از بهترین آنها می توان به فولاد، چدن، بتن، شیشه، پلاستیک و یا مواد کامپوزیتی اشاره کرد. تولید لوله از هر کدام از این مواد انجام می شود، لذا می توان در بازار هر کدام از آنها را بر اساس نیاز تهیه نموده و از آن بهره مند شد. البته سایز لوله ها را معمولا مصرف کننده بر اساس نیاز انتخاب نموده و استفاده از لوله با سایز های کم و یا زیاد تر از میزان مورد نیاز، ممکن است مشکلاتی را برای مصرف کننده به وجود بیاورد.
انواع لوله
لوله های تولید شده در شرکت های مختلف در کشور های متفاوت، معمولا از نظر جنس و سایز با هم منطبق می باشند. بدین ترتیب لوله ها اگر استاندارد تولید شده باشند، می توانند یک محصول صادراتی و پربازده باشند. زیرا محصولاتی بسیار کاربردی و پرمصرف می باشند. لوله ها را معمولا شرکت های تولیدی به دو دسته اصلی فلزی و غیر فلزی تقسیم بندی می کنند. البته هر کدام از این دسته بندی ها خود شامل زیرمجموعه های بسیار زیادی می باشند.
لوله های فلزی شامل فولادی، آلومینیومی، مسی، روی، چدنی و سربی می باشند. لوله های غیر فلزی تولید شده نیز شامل بتنی، پلاستیکی، فایبرگلاس، سفالی و شیشه ای می باشند. البته لوله های پلاستیکی خود دارای طیف بسیار گسترده ای می باشند که شامل لوله های پی وی سی یا پلیکا، پلی اتیلن و پلی پروپیلن می باشند. هر کدام از این لوله ها اگر با کیفیت مناسبی تولید شوند و در جای درستی مورد استفاده قرار بگیرند، می توانند کارایی فوق العاده ای داشته باشند.
بدین ترتیب انتخاب نوع لوله برای انجام هر کاری باید توسط فرد متخصص در آن زمینه انجام شود. این موضوع سبب می شود که بتوان با صرف کمترین هزینه، بهترین نتیجه را بدست آورد.
کاربرد انواع لوله
لوله ها دارای جنس های مختلفی هستند، که با توجه به مواد تشکیل دهنده آنها، می توان در مکان های مختلفی از آنها استفاده نمود. در ادامه انواع لوله ها و کاربرد آنها بر اساس جنس اولیه آنها ذکر می شود. بدین ترتیب افراد مختلف می توانند اطلاعات بسیار مفیدی درباره انواع لوله به دست بیاورند. بدین ترتیب در انتخاب لوله مناسب برای موارد مختلف می توانند بهترین عملکرد را داشته باشند.
لوله های چدنی: از جنس چدن تولید می شوند، بیشترین کاربرد را در خطوط انتقال آب و فاضلاب دارند. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که انتقال آب و فاضلاب در آنها با فشار کم انجام می شود.
لوله های سربی: کاربرد های بسیار زیادی دارند، زیرا مقاومت به خوردگی آنها نسبتا زیاد می باشد. از این نوع می توان برای انتقال فاضلاب، مواد شیمیایی، گازهای اسیدی، اسید سولفوریک و.. استفاده کرد.
لوله مسی: بیشترین میزان کاربرد این محصول در دستگاه های تهویه مانند انواع کولر گازی و یا در انواع یخچال و فریزر می باشد. با توجه به قیمت بالا، استفاده از آن برای فاضلاب و یا سایر موارد، مقرون به صرفه نمی باشد.
لوله های آلومینیومی: معمولا وزن این محصول بسیار سبک بوده، به همین جهت معمولا از آنها برای سوخت رسانی در هواپیما استفاده می کنند.
لوله سیمانی: معمولا برای انتقال آب و یا فاضلاب کشاورزی بیشترین کاربرد را دارند. زیرا هزینه تولید آنها کمتر و نصب آنها نسبتا راحت می باشد.
لوله شیشه ای: معمولا با قطر های بسیار کم تولید شده و از آنها در آزمایشگاه ها برای انتقال انواع مواد شیمیایی استفاده می شود.
لوله پلاستیکی: با توجه به گستردگی که در تولید انواع آن وجود داشته، کاربرد آنها نیز بسیار زیاد می باشد. از این محصول ها برای انتقال آب و یا فاضلاب در خانه ها، ادارات، شرکت ها، کشاورزی و غیره استفاده می شود.
انواع لوله پلاستیکی
در سال های اخیر لوله های پلاستیکی در بسیاری از موارد جایگزین نمونه های چدنی و فولادی در انتقال آب و فاضلاب بوده، زیرا استحکام و دوام آنها نسبت به خوردگی بسیار بهتر از چدنی و یا فولادی می باشد. لوله های پلی اتیلن ، پلیکا و پروپیلن را می توان از بهترین نمونه های پلاستیکی موجود در بازار دانست. لوله پلی اتیلن خود به چند گروه تقسیم شده، که از بین آنها می توان به پلی اتیلن ساده ، کاروگیت و اسپیرال کاروگیت اشاره نمود.
لوله های پلی اتیلن ساده و کاروگیت در قطر های کم و یا متوسط تولید شده، اما اسپیرال کاروگیت در قطر های بسیار زیاد تهیه و تولید می شوند. زیرا استحکام بسیار فوق العاده ای داشته، در نتیجه در انتقال آب با حجم زیاد بسیار مفید می باشند. استفاده از لوله های پلاستیکی برای انتقال فاضلاب بسیار مفید بوده، زیرا دیگر مشکلاتی مانند زنگ زدگی برای آنها بوجود نیامده، در نتیجه عمر آنها بسیار طولانی و از نظر اقتصادی نیز بسیار مقرون به صرفه می باشند.
نحوه اتصال انواع لوله ها به همدیگر
معمولا لوله کشی بدون استفاده از انواع اتصالات غیر ممکن بوده، به همین خاطر می باشد که برای نصب انواع مختلف آن، اتصالاتی از همان جنس تولید می شود. قطر لوله و اتصالات آنها باید طبق استاندارد ها باشد تا بدین ترتیب بتوان به راحتی آنها را به همدیگر متصل نمود.
برای اتصال لوله ها به هم و یا اتصال آنها به اتصالات، می توان از روش هایی مانند جوشکاری نیز بهره برد. جوشکاری برای لوله های فلزی با استفاده از دستگاه مخصوص و برای لوله های پلی اتیلنی نیز با استفاده از دستگاه مخصوص به خود انجام می گیرد. البته پلیکا یا پی وی سی نیز بدون نیاز به جوشکاری و با روش هایی مانند چسب به هم متصل و آب بندی می شوند. در هنگام طراحی یک شبکه آب و یا فاضلاب باید قیمت لوله و نحوه اتصال آنها نیز مورد توجه قرار بگیرد. زیرا ممکن است هزینه هایی مانند جوشکاری زیاد شود و برای کارهایی که اهمیت بسیار زیادی نداشته، مقرون به صرفه نباشد. لوله پلی اتیلن را معمولا می توان با استفاده از دستگاه های الکتروفیوژن به راحتی به هم متصل نمود. در این روش اتصال با سرعت بسیار مناسبی انجام می شود.
آسان ترین روش اتصال موجود برای انواع لوله، مربوط به آنهایی می باشد که از جنس پی وی سی ساخته می شوند. که آنها را را معمولا در بازار با نام لوله پلیکا می شناسند و به خاطر راحتی اتصال و قیمت مناسب معمولا در ساختمان سازی بیشترین کاربرد را دارند. البته می توان از این لوله ها برای انتقال فاضلاب کشاورزی نیز بهره مند شد.